Сәләтле бала нинди була үл? Сәләт ничек чагыла? Әти-әни мондый бала белән үзен ничек тотарга тиеш? һәркайсыбызны борчыган әлеге сорауга җавап бирергә керешкәнче, шунысын алдан ук искәртеп куйыйк: бала­гызны башкаларга охшамаган дип табасыз икән,нин­дидер бер сәләтен күрәсез икән, кичекмәстән андагы бу сыйфатларны һәрьяклап үстерүгә алынырга кирәк. Югыйсә сәләт дигәненең бөресендә килеш калуы да бик ихтимал.
Сәләтле бала яшьтәшлә­реннән аңүсеше күпкә юга­ры булуы белән аерылып тора. Андый бала теге яки бу нәр­сәгә игътибарны көч куймый­ча гына юнәлтә ала. Ул күбрәк белергә, истә калдырырга яра­та, һәрнәрсәгә гаҗәпләнеп ка­рый һәм бу аңа бик ошый.
Көмеш кашык «йотып» ту­ган ул нәниләр акыл эшенә мавыктыргыч күнекмә дип карыйлар. Әти-әниләренеңәйтүләренә караганда, аларныңкүбесе, кагыйдә буларак, балачакта көндезге йокыдан баш тарта, гомумән, аз йок­лый. Сәләтле балалар вакыйга-күренешләргә бик сизгер. Күп очракта теге яки бу вакыйга белән бәйле күңелсезлекләрне дә үз шәхеслә­ренә кайтарып калдыралар. Уйламый­ча әйтелгән һәр сүз алар адресына тәнкыйть булып яңгырый. Гадәттә, мондый бала иптәшләре арасында үзен уңайсыз хис итә. Ул «фәнни хезмәт»ләр,«китап»лар язуга бик иртә алына. Шулай ук колак ишетмәгән сәяхәтләр турында хыяллана.
Тумыштан талантлы бала иртә сөй­ләшә башлый һәм бәләкәйдән күп­сүзле була. Аңа игътибар туплау берни тормый. Ул тирә-юньдәгеләрне яхшы хәтере, анализлау һәм гомумиләш­терү осталыгы, яңалыкка омтылуы, көтмәгәндә генә бер гаҗәеп фикер әйтеп куюы,килеп туган мәсьәләгә тиз һәм акыллы чишелеш табуы, тапкырлыгы белән дә таңкалдыра. Бала барын да мизгел эчендә тотып ала һәм «йота» бара.
Аңлашыла булса кирәк, өлкән­нәргә мондый «нәни могҗиза» белән мөнәсәбәт коруы һич тә җиңел түгел. Шуңа да ата-аналарга киңәш итеп,җае чыккан саен балагызның сәләтен күрсәтергә омтылмагыз, һаман мактап,аны «йолдыз чиренә» сабыштыруыгызбар диясебез килә.Балагыздан гел сүзтыңлап торуны, гелтәртипле булуныда таләп итмәгез. Әйтик,музыкага сәләтле баланыңбөек математик та булуы һичмәҗбүри түгел. Аның әлесабый гына булуын истәнчыгармагыз. Әгәр дә ул яшьтәшләре сыман уйнамаса, ягъни уенын уйнап бетермәсә,бәхетсез булып үсүе ихтимал.
Баланың һәр соравына җавап бирергә тырышыгыз. Җавабын белмисез икән, бергәләп эзләгез. Шулай итеп сез бала каршында абруегызны саклап калырсыз.
Балагызның нечкә күңелле, тәэссоратлы булуын белсәгез дә, аны дөнья мәшәкатьләреннән, чынбарлыктан ара­ларга, читләштерергә тырышмагыз.Киресенчә, ул эләгергә мөмкин булган күңелсез ситуацияләр турында аның белән ачыктан-ачык сөйләшегез.  Көндезен, йокларга яратмаса да,балагызны ял итте­рергә тырышыгыз. Аның белән нерв системасын ныгыта торган төрле уеннар уйнагыз. Шунда гына сабый сәламәт булып үсәр. Сез ба­лагызны аның белән бары дустанә, эчкерсез мөнәсә­бәтләр урнаштырганда гы­на яхшы беләчәксез. Ул сез­гә ышанырга тиеш.
Тагын шунысы да бар: сәләтле бала озак вакытлар укып яисә рәсем ясап хәрәкәтсез утырырга мөмкин. Шуңа күрә аның тормышында физкультура һәм спорт мөһим урынны алып то­рырга тиеш.

Сәләтле бала тәрбияләгез. 

                                                                                                                                     (Дэвид Льюи) 
            1.    Мин баланың һәр соравына туры һәм түземлелек белән җавап бирәм.
      2. Мин бала бүлмәсендәге һәм өстәлдәге тәртипсезлек өчен тавыш кузгалтмыйм. Ул шөгыльләнсен өчен шартлар тудырам.
      3. Уңышлары өчен генә түгел, ә балам булганы өчен яратуымны аңардан яшермим.
      4. Балага һәрвакыт хәленнән килгән эш йөклим.
      5. Балага җитешмәгән якларын күрсәтеп, башка балалардан син начаррак, дип әйтмим.
      6. Баланың теге яки бу мавыгуын, шөгылен үстерү өчен кирәкле китаплар һәм материаллар алам.
      7. Мин баланы фикерләргә, уйларга өйрәтәм, аңа кызыклы  нәрсәләрне даими укыйм.
      8. Балада һәр нәрсәгә карата кызыксыну уятырга тырышам, төрле вакыйгалар – хәлләр уйлап чыгаруын, хыялына каршы килмим.
      9. Мин һәр көнне бала белән икәүдән – икәү калып сөйләшергә вакыт табам.
     10. Гаилә эшләрен яки сәяхәтне планлаштыруда бала да катнашырга тиеш.
     11. Мин бервакытта да бала җибәргән хатадан көлмим, аны үртәмим.
     12. Кирәк вакытта аны яхшы эшләре өчен мактау сүзләрен кызганмыйм.
     13. Мин баланы олылар белән үзен олыларча тотарга өйрәтәм.
     14. Ялганга, тупаслыкка юл куймыйм.